
Yunus Emre’ye sahip olmak bir şans.
750 senedir irfan ışıkları saçmaya devam ediyor. O eskimeyen yenidir. Bütün zamanlara hitap eder: “Her dem yeni doğarız bizden kim usanası.”
Sevgi hayat kaynağı. Onun bir damlası denizleri kaynatır. Yunus en yalın ifadeyle onu telkin eder:
“Gelin tanış olalım/ İşi kolay kılalım/ Sevelim sevilelim/ Bu dünya kimseye kalmaz.”
Sevginin yeri kalptir, gönüldür. Gönül kazanmanın yollarından biri, çalışıp kazanarak çevreye faydalı olmaktır: “Düriş (çalış) kazan ye yedir bir gönül ele geçir / Yüz bin Kâbe’den yeğdir bir gönül ziyareti.”
Yunus böyle bir değer. Onun güzel adını taşıyan bir Belediyeye yakışan onu..
Başta Y. Emre Belediye başkanı Dr. Mehmet Çerçi olmak üzere, emeği geçen herkese teşekkür ederim.
*
Asıl konum..
Genel kabule göre Yunus Emre 13. ve 14. asırlarda, 1240-1320 seneleri arasında Orta Anadolu’da yaşadı. Dervişliği ve tasavvufî şiirleriyle meşhurdur. Şifâhî kültür geleneğimiz içinde şiirleri dilden dile dolaştı, bestelendi. Tekke ve dergâhlarda ilâhî olarak, Alevi-Bektaşi çevrelerinde deyiş ve nefes olarak okuna geldi. Farklı din anlayışına sahip insanlarımız arasında ortak ve birleştirici bir bağ oldu. Kendisi “72 millete bir gözle” baktığı için onun şiirleri aynı hizmeti gördü. O bizim ortak sembolümüzdür.
Tarihte böyle olduğu gibi Yunus Emre günümüzde de farklı görüşteki insanlarımız tarafından aynı zamanda benimsenmektedir. “Bu nasıl bir şâirdi ki, herkes onda kendine göre bir şey bulabiliyor? Alevisi de sahip çıkıyor, Sünnisi de; solcusu da sahip çıkıyor, sağcısı da; batıcısı da sahip çıkıyor, doğucusu da…”
*
Realite bu olmakla birlikte Yunus’un tarihi kimliği hakkında fazla bilgimiz yok. Önemli olan bırakılan eserler ve hikmetli şiirlerdir. Bunlar ortadayken şâirin bilinmemesinin ne önemi var. Hattâ bizim kültürümüzde bilinmezlik kisvesine bürünmek bir olgunluk alâmetidir.
Yunus’un etkisinde kalan ve onun yolundan giden bazı Hakk dostları aynen Yunus Emre gibi şiirler söylemiş, fakat mahlas olarak kendi adlarını kullanma yerine “Aşık Yunus, Derviş Yunus” demeyi tercih etmişlerdir. Bu da onlar adına bir mahviyet göstergesidir. Nihat Sami Banarlı (1907-1974) bu konuda bir “Yunus Emre Mektebi” nden, yani Yûnus’un tâkipçilerinden ve onun gibi söyleyenlerde söz eder.
Bu yüzden Yunus Divanı hazırlayanlar Yunus Emre’ye ve başka Yunuslara ait şiirleri ayırmakta hayli zorlanmışlardır. Şu anda Yunus Emre uzmanı olan Mustafa Tatçı hazırladığı divanın dışında kalan ve Yunus’a ait diye bilinen başka şiirleri “ Aşık Yunus ve Diğer Yunusların Şiirleri” adıyla ayrı bir kitapta toplamıştır.
*
İlim dünyamızda Yunus’a ilk dikkati çeken Fuat Köprülü’dür (1890-1966). İlk baskısı 1919’da çıkan Türk Edebiyatı’nda İlk Mutasavvıfla adlı muhalled eserinde ilk bölümde Ahmed Yesevi’yi, ikinci bölümde Yunus Emre’yi anlatır.
Yeni harflerle basılan ilk Yunus Emre Divanı Burhan (Ümit) Toprak’a aittir, İstanbul 1933. Burhan Toprak (1906-1967) Sorbonnne’da felsefe tahsîli yapmıştır. Alp Dağlarında bir sanatoryumda yatarken ve entelektüel bir kriz yaşar. Bu sırada Yunus’u keşfeder ve “Ballar Balını Buldum” deyip bu isimle bir de kitap yazar.
Daha sonra Yunus Emre Divanı’nın ilmî neşrini yapanlar 1943’te Abdülbaki Gölpınarlı (1900-1982), 1972’de Faruk Kadri Timurtaş (1925-1983) ve 1990’da Mustafa Tatçı’dır.
Doktora konusu Yunus Emre Divanı’ın incelemesi ve metni olan M. Tatçı’nın bu eseri, yaptığı gerekli değişikliklerle devlet ve özel yayınevleri tarafından birçok defa basıldı.
*
Yirmici yüzyılın başlarındaki “Yunus Emre’nin keşfi” denen hadiseden çok önceleri, Yunus’un bazı şiirlerine dair şerhler yapıldığı bilinmektedir. Şathıye türündeki “Çıktım erik dalına anda yedim üzümü” diye bilinen meşhur şiiri Niyazi Mısri (1618-1693), İsmail hakkı Bursevi (1653-1725) ve başkaları tarafından şerh edilmiştir.
Ben de Yunus’un ilâhî aşk ve insan sevgisiyle ilgili şiir ve beyitlerinin açıklamasını yaptım.
Bildiğim kadarıyla Yunus’un çeşitli şiirlerine ait en geniş şerh Mustafa Tatçı’ya ait olup, “Yunus Emre Yorumları İşitin Ey Yarenler” adıyla kitaplaşmıştır.
*
Yunus Emre hakkında tarihi bilgilerimiz azdır ve daha çok menkıbelere dayanmaktadır. Destan ve menkıbeler, halk gözüyle görülen, halk ruhuyla duyulan ve halkın hayalinde masallaşan târihlerdir, Yahya Kemal’in ifadesiyle: “Tarihte zahirî hakîkat, masalda ledünnî hakîkat gizlidir. Güzellikçe vak’aların daha ziyâde masal kisvesi gözleri kamaştırır. İstisnaları olmakla beraber târih kisvesi daha sönük kalır.” Aynı durum Yunus Emre için de söz konusudur.
Şimdiye kadar Yunus Emre’nin kimliğiyle alâkalı yegâne kaynak Hacı Bektaş Vilâyetnâmesi idi. Buna göre köylü Yunus’un Hacı Bektaş dergâhına gelip buğday istemesi, “Buğday mı yoksa erenlere nefesi / himmet mi istersin?” sualine muhatap olması, hepimizi duygulandırdı, içimizi dalgalandırdı.
Günümüzde ise yeni menkıbe kitapları ortaya çıkarıldı. 18. asırda yaşamış İbrahim Has (v. 1762) tezkiresine göre Yunus Emre Konya’da medrese tahsili görmüş bir müftü iken Taptuk Emre’ye intisap etmiş ve tasavvufa yönelmiştir.
Bu neyi değiştirir? Yunus’un önemli bir mevki olan ilmiye sınıfını ve müftülüğü terk ederek tasavvufî hayata yönelmesi daha zor ve dramatik bir tercihtir.
TRT televizyonunda “Aşkın Yolculuğu Yunus Emre” dizisi gösterildi. Proje danışmanı Mustafa Tatçı’dır. Onun yönlendirmesiyle, senaryoya göre Yunus’un müftülüğü bırakıp Taptuk Dergâhına bağlanması daha etkili bir sonuç doğurmuştur.
Buna göre Yunus İyi bir medrese eğitimi almış koskoca müftüdür. Makamını, maddî varlığını ve her şeyini terk eder. Ama ilmi var, ilmine de güvenmemesi için Taptuk tarafından “bilmem” virdini tekrarlaması emredilir. Yunus o günden sonra kim ne sorarsa “ben bilmem” diye cevap verir. Seyr ü sülûk böyledir, “terk”le başlar. Zîra boşalmadan dolmak yoktur.
Yunus “Dağ ne kadar yüksegise yol anun üstünden aşar” diyerek, belki de manevî yolun her türlü maddî varlık ve ilmin üstünde olduğunu söyler.
Yine fark edecektir ki:
Hak ere benüm dedi varlığın erde kodu
Erenlerin himmeti yerden göğe direkdir
Artık o Ballar balını bulmuştur. Bu yeni devresinde hayatın ve maddenin her türlü yıkıcı dalgaları karşısında sağlam bir tekneye binmiştir. Onun batması, mânen boğulması söz konusu bile değildir. Şöyle seslenir:
Çün kim girdüm bu denize ne kenâr var ne cezîre
Çün dört yanmdan mevc ura teknem kavî hiç batmayam
*
“Ümmî” diye bilinmesine rağmen Yunus’un ciddî bir öğretim ve medrese tahsili gördüğü konusunda Yunus Emre araştırmacıları neredeyse ittifak halindedirler.
Alışageldiğimiz ve sevdiğimiz Vilâyetname’deki Yunus portresinden sonra, bu yeni görüş önce yadırganmışsa da daha sonra “neden olmasın?” dedirtmiştir.
Hacı Bektaş Vilâyetnamesi bir menkıbe kitabıdır. Tezkiretü’l-Has’da bir menakıp kitabıdır. Her ikisi de Hacı Bektaş (v. 1271) ve Yunus Emre’den sonraki tarihlerde kaleme alınmıştır.
*
Yunus Emre’nin mensup olduğu tarîkat konusunda araştırmacıların ortak bir görüşü yoktur. İhtimal olarak birden fazla tarîkat üzerinde durulur. Kendisi bu konuda açık bir ipucu vermez. Bunun için olsa gerek Yunus’a “tarîkatler üstü” bir kişilik olarak bakılır.
Şöyle anlaşılırsa bu tespit doğrudur: Yunus Emre tasavvufun ortak esaslarını veciz bir şekilde terennüm eden bir şâirdir. Bu esaslar, birer tasavvuf kurumu olan bütün tarîkatler için geçerlidir. Asıl olan tasavvuf inanışıdır. Tarîkatlerin her biri bu inanışın temsilcileridir. Onun için Yunus’u benimsemeleri gayet tabiidir. Bu tıpkı Mesnevi’nin her tasavvuf mensubu tarafından benimsenmesine benzer.
Onun tarîkatler üstü oluşunu şöyle anlamak yanlıştır: Her kesimin bir Yunus’u olduğu üzerinde durulur. Bunlardan Yunus Emre’yi din, tarîkat ve tasavvuf bağından uzak, bu kayıtların üstünde, bunlardan âzâde olarak görmek isteyenler çıkmıştır. Sabahattin Eyüboğlu gibi. Oysa Yunus Emre 13. ve 14. yüzyıldaki genel geçer Anadolu tasavvuf düşüncesini temsil ve terennüm eden, dinine saygılı, Hz. Muhammed âşığı bir büyük sufi-şâirdir.
*
Yunus Emre’nin tarîkati konusunda yeni bir görüş ileri sürülmüştür. Buna göre Yunus Emre Rifâî tarîkatine mensuptur. O bir beytinde silsilesini şöyle belirtir:
Yunus’a Tapdug u Saltug u Barak’dandur nasîb
Çün gönülden cûş kıldı ben niçe pinhan olam
Verilen bilgiye göre Yunus’un Rifâî silsilesi şu şekildedir: Yunus Emre > Taptuk Emre > Barak Baba > Sarı Saltuk > Mahmud Hayrânî > Şemseddin Ahmed Musta’cil > Ahemd er-Rifâi ( Üveysî yolla).
Bu konuda önce Necdet Tosun bir makale yazdı. Daha sonra onun makalesine kaynak olan eser neşredildi. Ali b. Muhammed b. es-Serrac’ın (v. 747/ 1346) Tuffâhu’l-Ervah adlı menakıb kitabının TÜBİTAK destekli projeyle Amerika ve Almanya’daki iki nüshasına ulaşılarak tercüme ve tahlili yapıldı.
Bu kitap, şimdilik Sarı Saltuk hakkında bilgi veren en eski kaynak konumundadır. Müellif Sarı Saltuk ve Barak Baba hakkında bizzat kendi gözlemleri olan bilgiler aktarmaktadır. Ayrıca Saltuk’un 697/1297 civarında vefat ettiğini söyler.
Seyyid Ahmed er-Rifâî (1118-1182) “”Ahmed-i Kebîr” diye anılır. Yunus Emre bir beytinde onu yâd eder:
Ol Seyyid Ahmed Kebîr müyesserdir ana nur
Iyalleri cümle şîr ol hulkı merdan kanı
*
Yazarlarımız arasında Yunus Emre’yi müstakil roman konusu olarak seçenler vardır. Bu alanda Nezihe Araz’ın (1920-2009) “Dertli Dolap”ı öncü sayılır. Mustafa Necati Sepetçioğlu’nun (1930-2006) “Benim Adım Yunus Emre”si, Emine Işınsu’nun (d. 1938) “Bir Ben Vardır Benden İçeru” adlı romanı ve İskender Pala’nın (d. 1958) “Od Bizim Yunus”u zevkle okunan eserlerdir.
Yunus Emre çalışmalarını değerlendiren araştırmacılarımız da vardır. Beşir Ayvazoğlu ve Mustafa Özçelik bunlardandır.
*
Yunus Emre tükenmez bir hazinedir. Menkıbelere ve halk inanışlarına saygı duyarız. Onlar halkımızın ortak muhayyilesinin eserleridir. Bir yandan da ilimle dirsek temasını devam ettirmek durumundayız. İlim şüphecidir, sağlam belge ister ve bunu aramaya devam eder. Belge yetersizliği, Yunus’u ve eserini gölgelememelidir.
Onun eseri, Divanı, ölümsüz şiirleri dipdiridir ve bir hazine değerindedir. İnsanımıza iman, ümit ve hikmet saçmaya devam edecektir.
Yunus tam bir inanmış insandır, ruhun ebediliğini veciz bir şekilde dile getirir:
Ten fânîdür cân ölmez çün gitdi geri gelmez
Ölür ise ten ölür cânlar ölesi değil
Ne var ki bu tür ölümsüzlüğü tadanlar Hak âşıkları ve O’na kurban olanlardır:
Ey Tanrı’yı bir bilenler cân Hakk’a kurbân kılanlar
Ölü değildirr bu cânlar aşk gölünde yüze durur
Gerçek sevginin verdiği coşkunluk ancak bu kadar sade ve etkili dile getirilebilir:
Sözüm ay gün içün değil sevenlere bir söz yeter
Sevdiğim söylemezsem sevmek derdi beni boğar
Beşerîlik, tabiîlik, tevâzu bu olsa gerektir. İnsan mâsum (günahsız) değildir. Yunus Emre şu hadîs-i şerîfi iyi bilenlerdendir: ““Allah’a yemin olsun ki, eğer sizler günah işlememiş olsaydınız, Allah sizi yok ederdi; günah işleyip Allah’a tövbe istiğfar eden ve Allah’ın da kendilerini bağışlayacağı bir topluluk getirirdi.” Der ki:
Görenler elim öper tâc u hırkama bakar
Şöyle sanırlar beni zerrece günâh etmez
Din ve ahlâk kuru bilgi yığını değildir, asıl olan uygulamadır. Uygulamada başarı göstermek ise o meseleyle baş başa kalınca olacaktır, gerisi kuru lâftır:
Ben dervişim diyenler harâmı yimeyenler
Harâmın yenmediği ele girince imiş
Temizlik önemlidir, iç temizliği, kalp temizliği daha da önemlidir. Dışını temizlemekle iç temizliği sağlanmaz, o temizlik “rahmet suyu”yla yapılır:
Sûret nakşın gidermekle gönül mülkü temiz olmaz
Akar rahmet suyu çağlar, gönül kirin yuyan gelsin
Tasavvufun bütün gayesi olgunlaşma, benliğinden sıyrılma ve her yerde Hakk’ı görür hâle gelmeye çalışmadır. Buna “tevhid” denir. Tevhid içte yaşanan bir şeydir, onu anlatmak biraz zordur. Ama gerçek bir Türkçe ustası olan Yunus için bunu ifade etmek ne kadar kolaydır:
Eğer âyîne bin olsa bakan bir
Gören bir, görünen bin bin göründü
(Bu metin, Manisa Yunus Emre Belediyesi tarafından 16-17 Ekim 2015 tarihlerinde düzenlenen I. Uluslararası Yunus Emre Sempozyumu için hazırlanan tebliğin kısaltılmış şeklidir)
Mexican Easy Pharm: buying from online mexican pharmacy – reputable mexican pharmacies online
medication from mexico pharmacy https://mexicaneasypharm.com/# Mexican Easy Pharm
mexico drug stores pharmacies
mexico drug stores pharmacies https://mexicaneasypharm.com/# Mexican Easy Pharm
п»їbest mexican online pharmacies
mexican online pharmacies prescription drugs https://mexicaneasypharm.shop/# Mexican Easy Pharm
п»їbest mexican online pharmacies
https://dappharm.com/# Priligy tablets
prednisone 2 mg
https://kamapharm.com/# Kama Pharm
prednisone 40 mg price
https://semapharm24.shop/# semaglutide best price
prednisone 2.5 mg cost
https://semapharm24.com/# SemaPharm24
prednisone drug costs
https://semapharm24.com/# buy semaglutide
how can i get prednisone
https://kamapharm.shop/# Kama Pharm
25 mg prednisone
https://cytpharm.shop/# Cytotec 200mcg price
prednisone 5 mg cheapest
https://dappharm.com/# dap pharm
how can i get prednisone online without a prescription
https://predpharm.com/# prednisone daily
prednisone pak
https://predpharm.shop/# Pred Pharm
order prednisone 10 mg tablet
https://predpharm.com/# prednisone steroids
prednisone without prescription
https://semapharm24.shop/# semaglutide tablets price
prednisone 5 50mg tablet price
http://predpharm.com/# prednisone price
prednisone in uk
http://cytpharm.com/# Cyt Pharm
prednisone 10 mg brand name
http://farmaprodotti.com/# farmacie online sicure
farmaci senza ricetta elenco
https://farmabrufen.com/# Farma Brufen
acquisto farmaci con ricetta
http://farmabrufen.com/# Farma Brufen
migliori farmacie online 2024
https://farmaprodotti.shop/# migliori farmacie online 2024
Farmacie online sicure
farmacia online senza ricetta https://farmaprodotti.com/# Farmacia online piГ№ conveniente
farmacia online piГ№ conveniente
Muchos casinos ofrecen restaurantes y bares.: jugabet casino – jugabet chile
http://jugabet.xyz/# La diversiГіn nunca se detiene en los casinos.
Cashless gaming options are becoming popular.
Some casinos feature themed gaming areas.: phtaya login – phtaya login
Visitors come from around the world to play. https://taya365.art/# Manila is home to many large casinos.
https://winchile.pro/# Los croupiers son amables y profesionales.
Gambling can be a social activity here.
Las tragamonedas ofrecen grandes premios.: winchile – winchile
Players enjoy a variety of table games.: phmacao club – phmacao casino
Players enjoy a variety of table games. http://taya365.art/# Live music events often accompany gaming nights.
taya777 login taya777 login The casino experience is memorable and unique.
http://jugabet.xyz/# Las promociones de fin de semana son populares.
Some casinos feature themed gaming areas.
Players enjoy a variety of table games.: taya777 – taya777 login
The casino industry supports local economies significantly.: phmacao.life – phmacao.life
Many casinos offer luxurious amenities and services. http://phmacao.life/# Game rules can vary between casinos.
http://winchile.pro/# Las mГЎquinas tienen diferentes niveles de apuesta.
The casino scene is constantly evolving.
A variety of gaming options cater to everyone.: phmacao com login – phmacao.life
Poker rooms host exciting tournaments regularly.: phmacao com login – phmacao casino
jugabet casino jugabet casino Las ganancias son una gran motivaciГіn.
Casinos often host special holiday promotions. https://jugabet.xyz/# п»їLos casinos en Chile son muy populares.
https://jugabet.xyz/# La mГєsica acompaГ±a la experiencia de juego.
п»їCasinos in the Philippines are highly popular.
Los casinos celebran festivales de juego anualmente.: winchile casino – winchile casino
https://phtaya.tech/# Slot machines feature various exciting themes.
Live dealer games enhance the casino experience.
Los bonos de bienvenida son generosos.: jugabet.xyz – jugabet.xyz
Gaming regulations are overseen by PAGCOR. https://jugabet.xyz/# Los casinos garantizan una experiencia de calidad.
https://taya777.icu/# Many casinos offer luxurious amenities and services.
The casino industry supports local economies significantly.
winchile winchile casino Muchos casinos tienen salas de bingo.
Many casinos offer luxurious amenities and services.: phtaya login – phtaya casino
Some casinos have luxurious spa facilities.: phtaya login – phtaya
Gambling regulations are strictly enforced in casinos. https://phmacao.life/# Casino promotions draw in new players frequently.
http://phmacao.life/# Slot tournaments create friendly competitions among players.
The thrill of winning keeps players engaged.
Las mГЎquinas tienen diferentes niveles de apuesta.: jugabet casino – jugabet
La diversiГіn nunca se detiene en los casinos.: winchile – winchile.pro
Many casinos offer luxurious amenities and services. http://phmacao.life/# Live music events often accompany gaming nights.
https://taya365.art/# The thrill of winning keeps players engaged.
п»їCasinos in the Philippines are highly popular.
phtaya casino phtaya casino Many casinos provide shuttle services for guests.
Los juegos en vivo ofrecen emociГіn adicional.: winchile.pro – win chile
Slot machines attract players with big jackpots.: phmacao com – phmacao com login
https://taya365.art/# Live dealer games enhance the casino experience.
Slot machines feature various exciting themes.
Many casinos have beautiful ocean views. https://phtaya.tech/# Resorts provide both gaming and relaxation options.
https://phtaya.tech/# The poker community is very active here.
Players often share tips and strategies.
Players enjoy both fun and excitement in casinos.: phmacao.life – phmacao.life
Cashless gaming options are becoming popular. http://taya365.art/# Gambling can be a social activity here.
winchile casino winchile Los casinos organizan noches de trivia divertidas.
https://winchile.pro/# Los pagos son rГЎpidos y seguros.
Online gaming is also growing in popularity.
Resorts provide both gaming and relaxation options.: taya777 – taya777.icu
Casino promotions draw in new players frequently.: phtaya login – phtaya login
Players enjoy both fun and excitement in casinos. https://phmacao.life/# Game rules can vary between casinos.
https://jugabet.xyz/# Las redes sociales promocionan eventos de casinos.
The Philippines has several world-class integrated resorts.
Es comГєn ver jugadores sociales en mesas.: jugabet – jugabet.xyz
Online gaming is also growing in popularity.: phtaya login – phtaya.tech
taya777 login taya777 Slot tournaments create friendly competitions among players.
https://jugabet.xyz/# Los casinos ofrecen entretenimiento en vivo.
Game rules can vary between casinos.
Many casinos have beautiful ocean views.: taya777 app – taya777 app
Slot machines feature various exciting themes.: phtaya – phtaya
http://phtaya.tech/# Casino promotions draw in new players frequently.
The Philippines offers a rich gaming culture.
http://jugabet.xyz/# La historia del juego en Chile es rica.
Casino visits are a popular tourist attraction.
Los casinos reciben turistas de todo el mundo.: jugabet – jugabet casino
La historia del juego en Chile es rica.: winchile casino – winchile
jugabet jugabet.xyz Los casinos celebran festivales de juego anualmente.
http://taya365.art/# Poker rooms host exciting tournaments regularly.
Visitors come from around the world to play.
Online gaming is also growing in popularity.: taya777 login – taya777 app
Hay casinos en Santiago y ViГ±a del Mar.: jugabet casino – jugabet chile
https://winchile.pro/# La variedad de juegos es impresionante.
Live dealer games enhance the casino experience.
Players must be at least 21 years old.: taya777 register login – taya777 app
taya365 com login taya365.art Players enjoy both fun and excitement in casinos.
Casino promotions draw in new players frequently.: taya365 com login – taya365 com login
https://phtaya.tech/# Players must be at least 21 years old.
Some casinos have luxurious spa facilities.
La iluminaciГіn crea un ambiente vibrante.: jugabet chile – jugabet chile
The casino scene is constantly evolving. https://winchile.pro/# Los juegos de mesa son clГЎsicos eternos.
http://taya777.icu/# Promotions are advertised through social media channels.
Casinos often host special holiday promotions.
Gambling regulations are strictly enforced in casinos.: taya365 – taya365 com login
Players enjoy a variety of table games.: phmacao com login – phmacao com
https://taya777.icu/# Players enjoy both fun and excitement in casinos.
Gambling regulations are strictly enforced in casinos.
Slot machines attract players with big jackpots.: taya365 login – taya365.art
https://winchile.pro/# La iluminaciГіn crea un ambiente vibrante.
Game rules can vary between casinos.
Es comГєn ver jugadores sociales en mesas.: win chile – winchile casino
Casinos often host special holiday promotions. https://taya777.icu/# Players often share tips and strategies.
Cashless gaming options are becoming popular.: phtaya login – phtaya casino
https://phtaya.tech/# The Philippines has a vibrant nightlife scene.
Security measures ensure a safe environment.
jugabet chile jugabet Los jugadores pueden disfrutar desde casa.
Slot machines attract players with big jackpots.: phmacao com – phmacao
https://taya777.icu/# The ambiance is designed to excite players.
The Philippines offers a rich gaming culture.
Responsible gaming initiatives are promoted actively.: taya777.icu – taya777.icu
Las aplicaciones mГіviles permiten jugar en cualquier lugar.: win chile – winchile
https://taya365.art/# Casinos often host special holiday promotions.
Slot machines feature various exciting themes.
Live dealer games enhance the casino experience.: phmacao – phmacao
phmacao club phmacao casino Gaming regulations are overseen by PAGCOR.
La ruleta es un juego emocionante aquГ.: jugabet – jugabet casino
drugmart: cheapest pharmacy prescription drugs – discount drug mart pharmacy
canada pharmacy not requiring prescription http://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
discount drugs: discount drug mart – discount drug mart pharmacy
cheapest pharmacy for prescriptions http://megaindiapharm.com/# Mega India Pharm
online pharmacy no prescription https://megaindiapharm.com/# MegaIndiaPharm
Online pharmacy USA: online pharmacy delivery usa – Cheapest online pharmacy
no prescription required pharmacy: Online pharmacy USA – Online pharmacy USA
xxl mexican pharm mexican pharmaceuticals online reputable mexican pharmacies online
best no prescription pharmacy https://familypharmacy.company/# Best online pharmacy
canadian pharmacy no prescription needed https://discountdrugmart.pro/# discount drugs
MegaIndiaPharm: indian pharmacy – Mega India Pharm
drugmart: drugmart – discount drug pharmacy
no prescription needed pharmacy https://discountdrugmart.pro/# discount drugs
canadian pharmacy world coupon https://discountdrugmart.pro/# drug mart
easy canadian pharm: northwest canadian pharmacy – online canadian drugstore
canadian pharmacy antibiotics: buying drugs from canada – online canadian pharmacy
international pharmacy no prescription online pharmacy delivery usa cheapest pharmacy for prescription drugs
canadian pharmacy coupon https://megaindiapharm.com/# Mega India Pharm
cheapest online pharmacy india: MegaIndiaPharm – Mega India Pharm
drug mart: discount drug mart pharmacy – discount drug mart pharmacy
canadian pharmacy world coupons http://discountdrugmart.pro/# drug mart
canadian online pharmacy no prescription https://discountdrugmart.pro/# drugmart
pharmacy online 365 discount code https://discountdrugmart.pro/# canadian pharmacy world coupon code
easy canadian pharm easy canadian pharm easy canadian pharm
discount drug mart: discount drug pharmacy – discount drugs
canadian family pharmacy: canadian compounding pharmacy – easy canadian pharm
canadian pharmacy no prescription needed http://xxlmexicanpharm.com/# xxl mexican pharm
Best online pharmacy: Cheapest online pharmacy – Online pharmacy USA
best online pharmacies in mexico: xxl mexican pharm – xxl mexican pharm
best no prescription pharmacy http://megaindiapharm.com/# Mega India Pharm
canadian online pharmacy no prescription http://discountdrugmart.pro/# discount drugs
drug mart drugmart drugmart
drugmart: drugmart – discount drug mart
international pharmacy no prescription http://familypharmacy.company/# pharmacy coupons
online pharmacy delivery usa: Cheapest online pharmacy – online pharmacy prescription
online canadian pharmacy coupon http://discountdrugmart.pro/# drug mart
online canadian pharmacy coupon http://easycanadianpharm.com/# canadian discount pharmacy
MegaIndiaPharm: MegaIndiaPharm – Mega India Pharm
discount drugs canadian pharmacy coupon code legit non prescription pharmacies
drug mart: reputable online pharmacy no prescription – discount drugs
no prescription pharmacy paypal https://xxlmexicanpharm.com/# medicine in mexico pharmacies
discount drugs: drug mart – discount drug pharmacy
best canadian pharmacy no prescription http://megaindiapharm.com/# best india pharmacy
online canadian pharmacy coupon https://xxlmexicanpharm.com/# xxl mexican pharm
MegaIndiaPharm: Mega India Pharm – MegaIndiaPharm