Beş Şehirli – 1

Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Şehir-İnsan, Medeniyet Köprüsü: Örnek Kişilikler Projesi’nden söz etmiştim. “Beş Şehirli” genel başlığı altında bütün Türkiye’de tanıtılmakta olan 5 kişiden ikisi üzerinde duracağım.

AHMET SÜHEYL ÜNVER

Süheyl Ünver (1898-1986) Darülfünun Tıp Fakültesi’ni bitirdi (1920). Paris Tıp Fakültesi’nde iç hastalıkları uzmanı oldu. İstanbul Üniversitesi Tıp Tarihi Enstitüsü’nü kurdu, İstanbul Güzel Sanatlar Akademisi’nde Türk Minyatürü ve Süslemesi hocalığı yaptı.

Arapça, Farsça, Fransızca bilir; ney üfler; aynı zamanda ressam, minyatürcü, tezyinatçı ve hattattı. Türk kültürünün bütün yönleriyle ilgilendi. Zengin arşivini kendi kurduğu enstitülere, Türk Tarih Kurumu’na, Süleymaniye Kütüphanesi’ne bağışladı.

Aklıselimin rehberliğinde ilmi çalışmalarını sürdürürken aynı zamanda Abdulaziz Mecdi Efendi’den aldığı ışıkla tasavvuf terbiyesine yöneldi. Böylece manevi yönünü de besledi. Gönlünü aklıyla birleştirmesini bildi. Onda Aklıselim, kalbiselim ve zevkiselim başarıyla bir terkibe ulaştı.

Süheyl Bey’in yazı hayatı 60 yılı aşkındır. Başta tıp olmak üzere çoğu bilim, kültür ve sanat tarihine dair 2 bine yakın kitap, makale, tebliğ, ansiklopedi maddesi, gazete yazısı kaleme almıştır.

Kitaplarından birkaçı: Tıp Tarihi, Ressam Levni Hayatı ve Eserleri, Türk Farmakoloji Tarihi: Türk Oyma Sanatı, Yahya Kemal’in Dünyası, Sevdiğim İstanbul, Bir Ramazan Binbir İstanbul.

Süheyl Ünver bir İstanbul sevdalısıdır. Şöyle der: “İstanbul bütün Türk tarihinin, Türk coğrafyasının bir terkibi, bir hülasası ve bir tecellisi olmuştur.” İstanbul’la ilgili bir kısım yazıları 5 cilt halinde İstanbul Risaleleri adıyla yayımlanmıştır.

ALİ FUAT BAŞGİL

Ali Fuat Başgil, (1893- 1967), Hukukçu ve siyaset adamı. Lise öğrenimine İstanbul’da başladı ve Paris’te tamamladı. Grenoble Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ni bitirdikten sonra Paris Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde doktora yapan ilk Türk oldu. Daha sonra Paris Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü ile Paris Siyasi İlimler Merkezi’ni de bitirdi. Lahey Devletler Hukuku Akademisi’nde okudu.

İstanbul Üniversitesi’nde uzun yıllar Anayasa dersleri verdi. Süheyl Ünver gibi Başgil de Ordinaryüs Profesör’dür. 27 Mayıs 1960 askeri darbesinden sonra üniversiteden uzaklaştırıldı. Adalet Partisi içerisinde siyasete atıldı.

1961 seçimlerinde Samsun Senatörü seçildi. Cumhurbaşkanlığı’na adaylığını koydu. Askeri mahfillerin tehdidi sonucu bu adaylıktan çekildi, yurt dışına çıktı. Cenevre Üniversitesi’nde ders vermeye başladı.

Ders kitapları dışında, Din ve Laiklik, Gençlerle Baş Başa, İlmin Işığında Günün Meseleleri gibi eserleri vardır. Batıya açık olduğu kadar, yerli ve milli kültürümüzün takipçisi idi.