Prof. Dr. Mehmet DEMİRCİ
Aydın Yüksel ile 1961-62 yıllarında tanıştığımı hatırlıyorum. Aradan yarım asır geçmiş. Yüksek tahsil için İstanbul’a gelmiştik. Konyalı bir grup arkadaş Edirnekapı’da bodrum katta bir dâire tutmuştuk.
O günlere ve Aydın Yüksel’e dâir ilk hatırladıklarım şöyle. Fevzi Paşa Caddesi’nde şimdiki Akbank’ın olduğu yerde küçük bir binâ vardı. Sanırım Aydın ağabey arkadaşıyla orada oturuyordu. Daha sonra tek başına kalmaya başladı.
Kendisi Güzel Ssanatlar Akademisi öğrencisiydi. Uzuna yakın boylu, yakışıklı, kibar bir gençti. Önce insanda biraz mesâfeli durma hissi uyandırırdı. Mağrur bir görüntüsü mü vardı? Hayır, vakurdu demek daha uygun düşer. Gene de ölçülü bir saygıyla yaklaşma hissi verirdi. Zamanla tanıdıkça yakınlığımız arttı, mütevâzı ve cana yakın birisi olduğunu gördüm.
O günlerde Türkiye’de Osman Yüksel Serdengeçti popüler bir isimdi. Konya’da 1955-1961 arasında çıkmış bütün Serdengeçti dergilerini ve kitaplarını okumuştum. Sert laiklik uygulamalarına, yanlış eğitim politikalarına karşı çıkan pervâsız yazıları vardı. Muhâlif düşüncelerini hoş esprilerle harmanlayan Serdengeçti’nin kolay okunan bir yazı üslûbu vardı. O, muhafazakâr gençler için bir fenomendi. İşte Aydın Yüksel onun yeğeniydi. Amcası Osman Yüksel’i ne över ne yererdi; sorulduğu zaman ondan tabiî bir üslûpla bahsederdi. Tanıdığım Aydın Yüksel’i hep abartısız ve tabiî gördüm.
Odasında büyükçe bir masası vardı. Akademi öğrencisi Aydın Yüksel üzerinde çizimler yapardı. Ayrıca hatla da meşguldü, iyi resim yapardı. Masası üzerinde her zaman bir takım eskizler bulunurdu. Bunlardan birini istedim, verdi; teksir kâğıdı üzerine suluboyayla yapılmış, Süleymâniye’yi hatırlatan bir câmi resmi. İmzâsını atmış: 1964 Aydın. Bu resmi çerçevelettim, hâlâ saklarım.
Daha sonar ricâ ettim, benim Türkistan Notları kitabımın kapağını yapıverdi. Bundan üç yıl önce de Yunus’un şiirlerini okuyup nehre atan ve yakan bir Molla Kasım resmi ricâ ettim; Eskişehir’de bir sempozyumda kullanacaktım. Sağ olsun onu yapıp gönderdi. Bunları biraz nazlanarak yaptığını söylemeliyim. Sebebini şöyle îzah ediyorum: Mükemmeliyetçi bir insan olduğu için, yeterince zaman ayıramamak ve arzu ettiği seviyede bir resim çıkmamasından endîşe duyarak tereddüt göstermiştir.
Aydın Yüksel iyi bir hattattır. Rahmetli Ali Yardım’la beni, sanırım hocası da olan Hattat Halim Özyazıcı’ya (1898-1964) götürdü. Fındıklı’da bir süre rik’a meşkettik. Halim Hoca’nın meşk defterini hâlâ saklarım. Harfleri bitirmek üzereyken bırakmışız. Belki de Halim Hoca bir trafik kazasında vefat edince bitmiştir. Hat bir yetenek işi, ben fazla ilerletemedim.
Bir keresinde evinde babası Selâmi Bey’le karşılaştık. Hoş ve etkileyici bir görünümü vardı. Sanırım mesleği hâkimlik idi. Sonradan öğrendiğime göre kendisi iyi bir Melâmî imiş. O gün elimde Descartes’ın Metod Üzerine Konuşma adlı küçük kitabı vardı. Pek de anlamadan okumaya çalışıyordum. Selâmi Bey kitabın ne olduğunu sordu, gösterdim. Hakkında bir takım ciddi şeyler söylediyse de şimdi hatırlamıyorum.
1968 yılında askerlik kıt’a hizmeti için İstanbul’a uzun süreli ikinci gelişimde ben Karagümrük’te Aydın Yüksel’in boşalttığı kira evine girdim.
Aydın ağabey Konya eşrâfından diş tabîbi Mustafa Şenaltan’ın kızı Semahat Hanım’la nişanlandı. Dünür başı sanırım Mehmet Emiroğlu (1918-2004) idi. Nişanın yapılacağı gün, tesâdüf ben de Konya’da idim. Nişan akşamı (yoksa dînî nikâh mıydı?) M. Şenaltan Bey’in evinde kısa bir duâ merâsimi yapıldı. Ben orada Rahman sûresinin başından bir bölüm okumuştum. Hikmet-i Hudâ, seneler sonra Aydın Beylerin kızı büyüdü, evlilik çağına geldi, Turgutlu’lu bir gençle evlendi ve düğünü orada yapıldı. İzmir’den Ali Yardım’la ben gittik. Nikâh duası sırasında gene Rahman Sûresinin aynı âyetlerini okudum.
Ben İzmir’e yerleşmiştim. Aydın bey İzmir Çeşme kalesi hakkında bir çalışma yapmaktaymış. Birlikte Çeşme’ye gittik, mezrosunu tutuverdim , kalede bazı ölçümler yaptı. Bu çalışma Osmanlı Mîmârîsinde II. Bâyezid Yavuz Selim Devri (886-926 / 1481-1520) 5. Ciltiçinde yer almaktadır. Bu kitap, Ekrem Hakkı Ayverdi’nin Osmanlı Mîmârîsi’nin devamı ve beşinci cildini teşkil eder.
Aydın Yüksel iç mîmârî okudu, daha sonra yeni baştan mîmârî tahsîlini tamamladı. Bu alanda doktora yaptı. Hattatlık çalıştı, birkaç hocadan icâzet aldı.
Asıl önemlisi okuyan, düşünen, tefekkür ve teemmül eden birisidir. Türk târîhi, Türk san’atı, Tür edebiyâtı ve Osmanlı mîmârîsinin sevdâlısıdır. İleri derecede bilgisi, hazmedilmiş kültürü ve estetik zevki vardır. San’at felsefesi diyebileceğimiz ve mensupları az olan özel bir sâhanın mühim temsilcilerinden
Bu üstün zevk ve düşünce yapısına nasıl sâhip olmuştur dersek; sanırım bunun bir kısmı hak vergisiyse, önemli bir bölümü de zamanla öğrenilerek kazanılmıştır. Aydın Yüksel’in bu zevk ve kültürü, geniş çapta Ekrem Hakkı Ayverdi’den öğrendiğini söyleyebiliriz. Evet târih şuuru ve sanat zevki zamanla öğrenilen bir şeydir. Uğur Derman’dan okuduğumuza göre Ekrem Bey’in de Osmanlı mîmârî eserlerini restore ettikçe târih şuur ve zevki gelişmiştir.1
Ekrem Amca’nın bir sohbetinden hatırladığıma göre, güzel sanatlar arasında mîmârînin daha güçlü bir yeri vardır. Çünkü mîmârî müşahhastır, göze hitap eder, tesiri daha kuvvetlidir. Bir mîmârî yapı boyutları, yüksekliği, tenâsüp ve güzelliği ile başka sanat eserlerinden daha etkileyicidir. Âdetâ konuşur ve asırların ötesini günümüze canlı olarak nakleder.
Aydın Yüksel Ekrem Bey’le kapı bir komşu idi, oldukça sık görüşürlerdi. Hattâ onun asistanıdır denebilir. Herhalde pek çok sohbetleri olmuştur. Bunların çoğunun sâdece sözlü değil, uygulamalı şekilde bilfiil mahallinde, eserlerin üzerinde, görerek vukū bulduğunu söyleyebiliriz. Balkanlardaki Osmanlı mîmârî eserlerinin tesbîti, ölçümlerinin yapılması ve planlarının çizimi için yapılan seyahatlerde berâber olmuşlardır. Birlikte birçok çalışmalarda bulundular. Böylece onun mîmârî zevki ve kültürü gelişir.
Aydın Bey aynı zamanda çok okuyan biridir. Târih, edebiyat ve tasavvuf alanına dâir iyi bir kitaplığı olduğunu sanıyorum. O bir Evliyâ Çelebi hayrânıdır. “Canım Evliyâ”ya, “Evliyâ-yı bî-riyâ”ya, “altın dilli şen şakrak Evliyâ”ya sık sık atıfta bulunur.
Târih, millî kültür, edebî zevk ve tasavvuf sâhasına dâir birikimi onun yazılarına yansımıştır. Pâdişah Türbleri2 için yazdığı hârikulâde metinlerin içine ustalıkla yedirilmiş çok hoş ifâdeleri vardır. Bu metinler “Osmanlı mülkünün sultanlarının yattıkları mekânlarda şöylece yapılan bir gezinti sırasında bâzen akla gelen, bâzen de gönle doğan ve hattâ zaman zaman hayal edilen ve halkın hâfızasında yer etmiş bâzı menkıbe ve vak’alarrın hatırlanmasıdır” diye sunulur. Böylece pâdişah türbelerinin metinlerinde”kuru kuruya sadece yapılarını anlatmak“la yetinmemiştir. Okuyucuyu “yapıldıkları târih ve zaman” dilimine götürerek, sanki o tecrübeyi tekrar yaşatmaktadır. Bunları yazarken kendisine, ilk asırlar için “sanki mâverâdan gelen bir ses gibi Âşıkpaşazâde, Peçevî, Rûhî, Ahmedî ve altın dilli şen ve şakrak Evliyâ Çelebi ve daha niceleri“nin yoldaşlık ettiğini söyler. Daha sonraları içinse Yahyâ Kemal, Ahmed Hamdi Tanpınar ve Sâmiha Ayverdi’nin yazdıklarından ilham almıştır.
Aydın Yüksel’in rehberliğiyle târihi mekânları ve türbeleri gezebilmek ne büyük şans olurdu! Şimdilik onun şu satırlarıyla yetinelim. Sultan II. Murad Türbesini anlatırken şunları yazmış :
“Türbenin içi, hakîkaten Sultan Murad’ın istediği gibi sâde ve şatafatsızdır. Sekiz sütunun taşıdığı ortası açık kubbeden Tanrı’nın rahmet ve gufrânı sanki aşağıya süzülmekte ve Sultan Murad’ın mermerden basit sandukasını yıkamaktadır. Hattâ sizi kaplayan huşû ile, Gāzi Sultan’ın vasiyetinde arzu ettiği gibi, nice sırlı ve heybetli rûhânî varlıkların kabrin etrafında onun aziz ruhu için Kur’an okuduklarını görür gibi olursunuz. Siz de murâkabeye dalar, Bursa’ya defnedilen bu fetih öncesi velî-derviş pâdişahların sonuncusu huzûrunda derin derin dünyânın fânîliğini düşünmekten kendinizi alamazsınız.”3
*
Turgut Cansever’in vefâtı üzerine yazılan birçok yazıyı okuduğum günlereydi. Mîmârî felsefesi, san’at zevki, estetik konuları üzerinde parça bölük şeyler düşünüyordum. O günlerde Aydın Yüksel ile kısa konuşmalarım oldu. Kendisine bu meseleleri sordum. Bana Risâle-i Mi’mâriyye’yi4 gönderdi. Topkapı Müzesi’ndeki yazma nüshasından kendisi yayına hazırlamıştı. Klâsik mîmârîmizin rûhuna dâir ip uçlarını orada bulabileceğimi düşünüyordu.
Mîmarlık, san’at felsefesi, estetik meseleleri; güzel olan nedir, tenâsüp, âhenk, uyum gibi konular, üç beş cümleyle anlatılabilecek bahisler değil. Hele bu meselelerin rûhunu ve özünü yakalayabilmek, onlara vücut veren îman ve irfânı gözler önüne sermek oldukça karmaşık ve zordur.
Osmanlı mîmârîsindeki sâdelik ve ihtişâmın sırrı nedir? Bu seviyeyi nasıl yakalamışlardı? Îman ve irfânımızın özünü teşkil eden “tevhîd”in san’ata yansıması nasıl bir sırlı üslûpla gerçekleşiyordu?
Mîmârî târihimizde klasik dönemden sonra yakın zamanlarda neoklasik diye isimlendirilen bir devir yaşandı; onun da bir zevki ve değeri vardı. Mîmar Kemâleddin’in sivil mîmârî eserleri günümüzde büyük şehirlerimize bir şahsiyet ve ayrıcalık katmaya devam ediyor. 1920-1930’larda inşâ edilen yapılarda bile bir zevk ve estetik hâkimdir. Fakat son 50-60 yıldaki zevksizliğe tahammül etmek imkânsızdır.
Her sahada bir kültür kopukluğu yaşadık. Dilde, mûsikîde, âdap-erkânda bu böyle oldu. Ama mîmârî doğrudan göze hitab ettiği için yozlaşma daha çok dikkati çekiyor. Ölçüsüz, âhenkten uzak, yapının gövdesi ile nisbeti göz ardı eden uzun minâreli câmi müsveddeleri mantar gibi bitti. Dînî ve sivil mîmârîdeki bu zevksizlik nümûmelerini daha ne kadar seyretmeye mahkûmuz? Nasıl oldu da kalite düştü, zevk fukaralığı hâkim oldu?
Tekrar o eski zirveyi yakalamak mümkün mü? Yoksa mîmârî san’atı ihtişam ve kemâlin son noktasına geldiği için, artık tekrardan başka yapılacak şey kalmadı mı?
Bütün bunları Aydın Bey’e zaman zaman sordum. Kendisi “bir dokun bin âh işit kâse-i fağfûrdan” misâli dertli mi dertli! İşin aslını bilen birisi olduğu için bizlerden daha üzüntülü, ıstırâbı çok daha derin. Zevksizlik ve ölçüsüzlük örneklerini gördükçe içi kan ağlıyor.
Vatan caddesinden geçiyorduk, yeni yapılmış İl Özel İdare binâsını gösterdi. “U” şeklinde yerleştirilmiş kompleksin arasında bir boşluk var, bu boşluğun sonunda da giriş kapısı olmalı. İşte buranın üstüne boydan boya devam eden bir tür saçak yapmışlar. Hiçbir fonksiyonu yok; çok yüksek olduğu için gölgesi farklı yerlere düşer, güneşten koruyamaz. Gene aynı sebeple yağmuru engellemesi de imkânsız.
Ekrem Hakkı Ayverdi veya Aydın Yüksel’den birinden dinlediğimi hatırlıyorum. Klasik Osmanlı mîmârîsinde her unsur fonksiyoneldir. Bir işe yarasın diye yapılmıştır, lüzumsuz bir şey yoktur. Tam da insan için ve insana göredir. Sâdedir, sâdelik içindeki estetik ve zevki yakalamıştır. Topkapı sarayındaki avlu duvarları sâdelik içindeki estetiğin bir örneğidir.
İl Özel İdâresi binâsındaki gereksiz ve masraflı uygulamayı gösterdikten sonra şöyle demişti: “Genç mîmarlar maalesef okumuyorlar, bilgileri yok. Çok aceleciler. Ben yaptım oldu deyip geçiyorlar.” Seneler önce yine kendisinden dinlediğimi hatırlıyorum. Hayıflanarak söylerdi: İstanbul’da Güzel Sanatlar Akademisi’nde okuyup da Süleymâniye câmiinin içini gezip görmeyen öğrenciler vardır.
Bir ara Mîmar Turgut Cansever (1920-2009) hakkında sordum. Mâlûm o da mîmârî felsefesi, şehircilik gibi konular üzerinde kafa yoran ve ciddî eserleri olan bir şahsiyetti. “Bilge Mîmar” gibi güzel bir sıfatla anılır. Aydın Bey, Cansever’in teoride çok iyi olduğunu, bizim mîmârîmizin rûhunu ve felsefesini iyi bilip anlattığını; fakat uygulamada, yaptığı eserlerde o kadar özen göstermediğini, onları zayıf bulduğunu söyledi.
Şimdilerde “nehir söyleşi”ler moda oldu. Bu alanda güzel kitaplar çıktı. Benim de bir hayâlim var. Aydın Yüksel’le bütün bu konularla ilgili bir nehir söyleşi yapmak ve yayına hazırlamak. İnşallah imkân ve fırsat bulabiliriz.
Özleyip de yapamadığım bir şey şu: Aydın Yüksel’in rehberliğinde İstanbul’un târihî mekânlarını gezmek. Senede birkaç defa yapılan bu kültür-sanat gezileri kim bilir ne kadar zevkli oluyordur.
*
Aydın Yüksel hezarfen bir insan; mîmar, restoratör, hattat, dekoratör, sanat târihçisi, ilim adamı, hoca, yazar. Kendisinin Türkiye içinde yaptığı birçok câmi, çeşme ve çeşitli eserleri var. Bakü’de, başka Kafkas bölgelerinde, Balkanlar’da, İstanbul’un çeşitli semtlerinde câmiler ve çeşmeler yapmıştır. Ne yazık ki bunların pek azını görebildim. Alanya Oba köyündeki gösterişli câminin yapımına rahmetli Ali Yardım’ın ricâsı ve ısrârı ile inşaatının belli safhasından sonra müdâhil oldu. Bu câmi avlusundaki şadırvan, câmi dışındaki ve içindeki hatlar tamâmen Aydın Bey’in eseri ve hepsi birer hârika. Eşe dosta şeklini ve yazılarını hazırladığı kabir taşları, bulundukları kabristanlarda sâdelik ve zarâfetleriyle hemen dikkati çekerler.
Bildiğim kadarıyla en son Zeytinburnu Kazlıçeşme’de Nizâmoğlu Câmiini yapmıştır. Kısaca bunun hikâyesini anlattı: Zeytinburnu Belediye Başkanı modern üslûpta bir câmi planı ister. Birileri bunu yapar, her nasılsa Aydın Bey bunları görür veya başkan fikrini öğrenmek için gösterir.”Ben sizin Bakü’de yaptığınız câmiyi gördüm, çok beğendim.” der. Gösterdiği plan ise ultra modern hatta uçuk kaçık bir şeydir. Aydın Bey buna müdâhale eder; belki yeni yapılacak bir semtte olabilir ama bu târihî çevreye böyle bir câmi yapmak vebal işidir, çok yazık olur, der.
“Ben size buraya uygun bir plan çizeyim, yapımını tâkip ederim, hiçbir ücret de istemem.” der. Böylece Nizamoğlu Câmii yapılmaya başlanır. 1 Nisan 2011 günü İstanbul’da idim. Cuma namazından sonra inşaatın kontrolü için bu câmiye gideceğini söyleyince Aydın Beyle birlikte gittik. Klasik tarzda bir eser. Kendisi “klasik üslûba bazı küçük ilâveler yaptım” dedi. Rûhu ve gözü okşayan, insana tamlık ve mükemmellik hissi veren bir eser. Şadırvanı ve çevresindeki müştemilâtı ile burası bir külliye olacak.
Câmi girişindeki ve içindeki hatların tamâmını Aydın Yüksel bizzat kendisi yazmış. Târihten, okuduklarından ve hikmetli ifâdelerden hareketle yeni hat metinleri ortaya koymuş. Şadırvan yazılarının mermere işlenmesine kadar her detayı yakından bizzat kontrol ediyor.
Câmi inşaatı çok masraflı bir iş. İşçilik, kullanılan malzeme ve özel ustalık isteyen çeşitli işlerin kaliteli olmasına özen gösteriliyor. Bu durum masrafları daha da arttırıyor. Bütün bunlar bağışlarla karşılanmış.
Bir ara para biter, nerdeyse bütün imkânlar tükenmiştir. İşin başındaki hey’et ne yapsak ne etsek diye çare aramaktadır. Nereden para bulacakları konusunda kara kara düşünmektedirler
Türkiye dışında, Aydın Yüksel’in câmilerini yaptığı insanlar kendisine hep minnet ve şükran duymuşlar. Bir ara onlara Nizâmoğlu Câmiinin inşaatından ve maddî sıkıntılarından bahsetmiş olmalı ki bir gün bu kimseler, câmi mütevellî hey’etine yardım olarak bir çanta dolusu para getirirler. İçinde tam bir milyon dolar vardır. Herkes çok sevinir.
Mîmârımız çocuksu bir mahcûbiyetle anlatmaya devam etti: “Câmi hey’etindeki adamlar bende bir şeyler olduğunu vehmetmeye başladılar. Sorma öyle bir utandım ki anlatamam. Bırakın Allah aşkına dedim; bir kerâmet varsa o da Nizâmoğlu Hazretlerindedir
mexico pharmacies prescription drugs: Mexican Easy Pharm – Mexican Easy Pharm
mexico pharmacies prescription drugs https://mexicaneasypharm.shop/# Mexican Easy Pharm
medication from mexico pharmacy
best online pharmacies in mexico https://mexicaneasypharm.com/# mexican pharmaceuticals online
mexico pharmacies prescription drugs
medication from mexico pharmacy https://mexicaneasypharm.com/# п»їbest mexican online pharmacies
medication from mexico pharmacy
http://kamapharm.com/# cheap kamagra
prednisone no rx
https://dappharm.com/# dap pharm
prednisone pills 10 mg
https://kamapharm.com/# Kama Pharm
prednisone 40mg
https://predpharm.shop/# buy prednisone without a prescription best price
buy prednisone 20mg without a prescription best price
https://dappharm.com/# buy dapoxetine online
buy prednisone online india
https://predpharm.com/# PredPharm
prednisone 50 mg coupon
https://cytpharm.com/# buy cytotec online
prednisone 20mg tab price
https://semapharm24.shop/# Sema Pharm 24
buying prednisone mexico
https://kamapharm.com/# cheap kamagra
prednisone capsules
https://semapharm24.shop/# semaglutide best price
order prednisone 10 mg tablet
https://predpharm.com/# 40 mg prednisone pill
how to buy prednisone online
http://predpharm.com/# buy generic prednisone online
20 mg of prednisone
https://dappharm.shop/# priligy
prednisone sale
http://predpharm.com/# purchase prednisone no prescription
prednisone 5mg daily
https://farmabrufen.shop/# BRUFEN prezzo
Farmacie online sicure
https://farmaprodotti.shop/# farmacie online autorizzate elenco
acquistare farmaci senza ricetta
https://farmabrufen.shop/# Farma Brufen
migliori farmacie online 2024
https://farmaprodotti.com/# acquistare farmaci senza ricetta
farmacie online sicure
acquistare farmaci senza ricetta: Cialis senza ricetta – migliori farmacie online 2024
п»їFarmacia online migliore: farmacie online sicure – farmacia online piГ№ conveniente
farmacie online affidabili
https://farmasilditaly.com/# viagra online spedizione gratuita
acquisto farmaci con ricetta
Las redes sociales promocionan eventos de casinos.: win chile – winchile
La historia del juego en Chile es rica.: jugabet casino – jugabet chile
https://taya777.icu/# The gaming floors are always bustling with excitement.
The Philippines has a vibrant nightlife scene.
Gaming regulations are overseen by PAGCOR. https://phtaya.tech/# The thrill of winning keeps players engaged.
Slot tournaments create friendly competitions among players.: phtaya.tech – phtaya casino
The gaming floors are always bustling with excitement.: phmacao casino – phmacao club
winchile [url=https://winchile.pro/#]win chile[/url] Las promociones de fin de semana son populares.
https://winchile.pro/# Las ganancias son una gran motivaciГіn.
Many casinos offer luxurious amenities and services.
Slot machines feature various exciting themes. https://taya777.icu/# Many casinos host charity events and fundraisers.
https://winchile.pro/# Los jugadores deben conocer las reglas.
The gaming floors are always bustling with excitement.
La seguridad es prioridad en los casinos.: jugabet.xyz – jugabet
Los jackpots progresivos atraen a los jugadores.: jugabet – jugabet casino
https://phtaya.tech/# The Philippines has several world-class integrated resorts.
The thrill of winning keeps players engaged.
phmacao club [url=http://phmacao.life/#]phmacao com[/url] Gambling can be a social activity here.
Casino promotions draw in new players frequently. https://winchile.pro/# Las tragamonedas ofrecen grandes premios.
The Philippines has several world-class integrated resorts.: taya365 com login – taya365.art
Many casinos host charity events and fundraisers.: phmacao – phmacao com
https://taya777.icu/# Many casinos have beautiful ocean views.
Gambling regulations are strictly enforced in casinos.
Manila is home to many large casinos. http://phtaya.tech/# Players enjoy a variety of table games.
Las promociones de fin de semana son populares.: winchile casino – winchile
Slot machines attract players with big jackpots.: phmacao.life – phmacao club
https://phtaya.tech/# Most casinos offer convenient transportation options.
Slot tournaments create friendly competitions among players.
win chile [url=http://winchile.pro/#]winchile.pro[/url] Los casinos organizan noches de trivia divertidas.
Slot machines attract players with big jackpots. https://jugabet.xyz/# Las mГЎquinas tragamonedas tienen temГЎticas diversas.
Players must be at least 21 years old.: phmacao com – phmacao com
https://phmacao.life/# The casino scene is constantly evolving.
The Philippines offers a rich gaming culture.
Players enjoy a variety of table games.: phmacao com – phmacao com
http://taya365.art/# Casino promotions draw in new players frequently.
Poker rooms host exciting tournaments regularly.
Many casinos host charity events and fundraisers. https://jugabet.xyz/# La competencia entre casinos beneficia a los jugadores.
п»їLos casinos en Chile son muy populares.: jugabet.xyz – jugabet.xyz
Los jugadores deben conocer las reglas.: winchile.pro – winchile casino
phmacao [url=https://phmacao.life/#]phmacao com login[/url] Casino promotions draw in new players frequently.
http://jugabet.xyz/# La pasiГіn por el juego une a personas.
Poker rooms host exciting tournaments regularly.
Gambling can be a social activity here. http://jugabet.xyz/# Los casinos organizan eventos especiales regularmente.
Many casinos host charity events and fundraisers.: taya777.icu – taya777.icu
The Philippines offers a rich gaming culture.: phtaya casino – phtaya login
https://phmacao.life/# Many casinos host charity events and fundraisers.
Online gaming is also growing in popularity.
Live dealer games enhance the casino experience. http://phtaya.tech/# п»їCasinos in the Philippines are highly popular.
The casino scene is constantly evolving.: taya777 – taya777 login
jugabet casino [url=http://jugabet.xyz/#]jugabet casino[/url] Las ganancias son una gran motivaciГіn.
Players enjoy a variety of table games.: taya365 com login – taya365.art
http://phmacao.life/# Live music events often accompany gaming nights.
The gaming floors are always bustling with excitement.
The thrill of winning keeps players engaged. http://phmacao.life/# Many casinos provide shuttle services for guests.
Las promociones de fin de semana son populares.: jugabet chile – jugabet casino
https://phtaya.tech/# Cashless gaming options are becoming popular.
Promotions are advertised through social media channels.
Players enjoy a variety of table games.: taya777 app – taya777
https://taya365.art/# Entertainment shows are common in casinos.
Gambling regulations are strictly enforced in casinos.
phtaya login [url=http://phtaya.tech/#]phtaya.tech[/url] Responsible gaming initiatives are promoted actively.
Responsible gaming initiatives are promoted actively.: phmacao – phmacao casino
http://taya365.art/# The Philippines has several world-class integrated resorts.
Loyalty programs reward regular customers generously.
Players enjoy both fun and excitement in casinos.: phmacao com – phmacao
Casinos often host special holiday promotions.: taya365 com login – taya365
https://phmacao.life/# The casino industry supports local economies significantly.
Players enjoy both fun and excitement in casinos.
phtaya [url=http://phtaya.tech/#]phtaya[/url] The casino atmosphere is thrilling and energetic.
Los casinos organizan noches de trivia divertidas.: jugabet.xyz – jugabet
https://jugabet.xyz/# La competencia entre casinos beneficia a los jugadores.
Many casinos offer luxurious amenities and services.
Slot machines feature various exciting themes.: taya777.icu – taya777 register login
The ambiance is designed to excite players.: taya777 – taya777 login
https://taya365.art/# Live dealer games enhance the casino experience.
Many casinos host charity events and fundraisers.
Los casinos organizan eventos especiales regularmente.: jugabet – jugabet chile
La historia del juego en Chile es rica.: jugabet casino – jugabet casino
https://phtaya.tech/# Visitors come from around the world to play.
Players must be at least 21 years old.
Some casinos have luxurious spa facilities. http://phmacao.life/# The Philippines has several world-class integrated resorts.
The casino experience is memorable and unique.: phtaya.tech – phtaya
http://winchile.pro/# La historia del juego en Chile es rica.
Slot tournaments create friendly competitions among players.
Los jugadores pueden disfrutar desde casa.: jugabet – jugabet chile
https://jugabet.xyz/# Las tragamonedas ofrecen grandes premios.
High rollers receive exclusive treatment and bonuses.
Many casinos have beautiful ocean views.: phtaya casino – phtaya.tech
phmacao com [url=https://phmacao.life/#]phmacao.life[/url] A variety of gaming options cater to everyone.
Online gaming is also growing in popularity.: taya777 – taya777 app
https://jugabet.xyz/# La ruleta es un juego emocionante aquГ.
Many casinos host charity events and fundraisers.
Casinos offer delicious dining options on-site.: phmacao com – phmacao casino
Resorts provide both gaming and relaxation options. https://phmacao.life/# Some casinos feature themed gaming areas.
Many casinos have beautiful ocean views.: phmacao casino – phmacao.life
https://winchile.pro/# Hay casinos en Santiago y ViГ±a del Mar.
Live music events often accompany gaming nights.
jugabet chile [url=http://jugabet.xyz/#]jugabet.xyz[/url] Los jugadores deben conocer las reglas.
Los jugadores pueden disfrutar desde casa.: jugabet.xyz – jugabet
Players often share tips and strategies.: phmacao club – phmacao.life
http://phmacao.life/# Casino visits are a popular tourist attraction.
Most casinos offer convenient transportation options.
Las reservas en lГnea son fГЎciles y rГЎpidas.: winchile – winchile casino
https://phtaya.tech/# Casinos often host special holiday promotions.
Manila is home to many large casinos.
La diversiГіn nunca se detiene en los casinos.: jugabet.xyz – jugabet chile
phtaya login [url=https://phtaya.tech/#]phtaya[/url] The Philippines has several world-class integrated resorts.
https://taya365.art/# The Philippines has several world-class integrated resorts.
Slot machines feature various exciting themes.
La adrenalina es parte del juego.: winchile.pro – winchile
Cashless gaming options are becoming popular. https://phtaya.tech/# Gaming regulations are overseen by PAGCOR.
Los casinos son lugares de reuniГіn social.: jugabet chile – jugabet.xyz
canada pharmacy coupon: Best online pharmacy – online pharmacy delivery usa
canada discount pharmacy: easy canadian pharm – my canadian pharmacy reviews
best online pharmacy no prescription https://megaindiapharm.com/# Mega India Pharm
online pharmacy non prescription drugs https://familypharmacy.company/# Best online pharmacy
drugmart: discount drug pharmacy – discount drugs
canada online pharmacy no prescription http://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
best india pharmacy [url=https://megaindiapharm.shop/#]india pharmacy mail order[/url] best india pharmacy
canada drugs online reviews: easy canadian pharm – easy canadian pharm
canadian pharmacy coupon code https://discountdrugmart.pro/# canadian pharmacy coupon
canada pharmacy not requiring prescription https://familypharmacy.company/# Best online pharmacy
Mega India Pharm: MegaIndiaPharm – best online pharmacy india
drug mart: online pharmacy without prescription – discount drug mart pharmacy
canadian pharmacy coupon code https://easycanadianpharm.com/# canadian pharmacy 24
cheapest pharmacy for prescriptions without insurance https://xxlmexicanpharm.com/# buying from online mexican pharmacy
xxl mexican pharm [url=https://xxlmexicanpharm.com/#]xxl mexican pharm[/url] mexican online pharmacies prescription drugs
discount drugs: discount drug pharmacy – drugmart
mexico drug stores pharmacies: xxl mexican pharm – mexican border pharmacies shipping to usa
international pharmacy no prescription https://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
real canadian pharmacy: canadian pharmacy meds review – canadian pharmacy no scripts
pharmacy without prescription http://megaindiapharm.com/# Mega India Pharm
canada online pharmacy no prescription: family pharmacy – Online pharmacy USA
canadian pharmacy world coupon https://xxlmexicanpharm.com/# xxl mexican pharm
canadian pharmacy without prescription [url=http://familypharmacy.company/#]Online pharmacy USA[/url] family pharmacy
xxl mexican pharm: xxl mexican pharm – xxl mexican pharm
canadian pharmacy world coupon code https://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
online pharmacy no prescription http://discountdrugmart.pro/# drugmart
Cheapest online pharmacy: prescription drugs from canada – Best online pharmacy
canadian pharmacy without prescription https://megaindiapharm.com/# online pharmacy india
canada drugs coupon code: online pharmacy delivery usa – family pharmacy
mexican drugstore online: xxl mexican pharm – xxl mexican pharm
legit non prescription pharmacies https://familypharmacy.company/# online pharmacy delivery usa
no prescription pharmacy paypal: Best online pharmacy – family pharmacy
pharmacy coupons https://familypharmacy.company/# family pharmacy
legit non prescription pharmacies http://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
Cheapest online pharmacy: Online pharmacy USA – online canadian pharmacy coupon
xxl mexican pharm: xxl mexican pharm – mexico pharmacies prescription drugs
canadian pharmacy no prescription needed https://familypharmacy.company/# Online pharmacy USA
canadian pharmacy coupon https://discountdrugmart.pro/# discount drug pharmacy
easy canadian pharm [url=http://easycanadianpharm.com/#]easy canadian pharm[/url] easy canadian pharm
Best online pharmacy: Cheapest online pharmacy – Online pharmacy USA
online pharmacy no prescription http://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
discount drug pharmacy: canadian pharmacy no prescription – discount drug mart
prescription drugs from canada https://xxlmexicanpharm.com/# mexican border pharmacies shipping to usa
canadian prescription pharmacy http://easycanadianpharm.com/# easy canadian pharm
purple pharmacy mexico price list: xxl mexican pharm – best online pharmacies in mexico