Makedonya’da 4 tekke

Nisan sonundaki kısa Makedonya ziyaretimizde, gidiş sebebimize uygun olarak bazı tekkeleri ziyaret ettik.
Üsküp Rifai Dergahı’nı cuma günü yazmıştım.
Kırçova kasabası 35 bin nüfusa sahip, bunun yarıya yakını Müslüman. Kırçova’ya akşama doğru vardık. Önce Hıdır Baba Bektaşi tekkesine uğradık.
Burası üç katlı bir bina. Dışarıdan bakınca çatının üstünde yuvarlak Bektaşi Tacı dikkati çekiyor. Mimari olarak hoş bir uygulama.
Şeyh Eyüp Baba, başında Bektaşi tacı, beyazlaşmış gayet gür bıyık ve sakalı, boynunda Teslim Taşı’yla heybetli ve karizmatik bir görünüme sahip.
Uzun uzun kurucu şeyh Hıdır Baba’nın menkıbesini anlattı.
Ne kadar müntesipleri olduğunu sordum, 5-6 tane dedi.
Bir ara bir salona girdim, kenarlara yer minderleri postlar döşenmiş çok geniş bir mekan (meydan) dikkatimi çekti. Eyüp Baba’ya buranın nasıl kullanıldığını sordum; her hafta 90- 100 kişinin burada toplandığını söyledi. Bunlar muhip, yani buraya ilgi duyanlar imiş. Anladığıma göre intisaplı derviş sayısı az ise de muhipler çokmuş.

Vaktimiz azdı, oradan Kırçova Halveti-Hayati Tekkesi’ne geçtik. Ardından Halveti- Hayati Çulcu Baba tekke-camisine vardık. Burası 2013’te TİKA tarafından restore edilmiş.
Tekkesi, camisi, ferah avlusu, türbesi, haziresi, sandukaları ile huzur dolu mekanlar.
Gezdiğimiz Halveti tekkeleri aynı zamanda cami. Çulcu Baba tekke-camisinin imamı Reşat Bilbil boylu boslu, genç, enerjik ve yakışıklı. Dokuz Eylül İlahiyat’tan öğrencimiz. Misafir heyete yakın ilgi gösterdi.
Aynı zamanda öğretmenlik yapıyor.
İki gün sonra uğradığımız Struga’daki Halveti-Hayati Hasan Baba Tekkesi de aynı zamanda camidir. Buranın şeyhi İlhan Efendi, dervişleriyle birlikte Ohri’de Halvetilik Sempozyumu sonunda bir ilahi konseri verdiler.
Gezdiğimiz Halveti tekkelerinin üçü de Ohri Hayati Tekkesi’nin birer kolu. Bunun gibi tekkelere ‘Asitane’ yani ana tekke denir. Buraya da Tİ- KA’nın eli değmiş.

Sempozyumun nimetlerinden biri olarak değerli bir kitap hediye ettiler: Ohri Hayati Halveti Asitanesi. Yazarı, Yıldırım Ağanoğlu. Arşiv belgeleri ışığında, Ohri’deki bu meşhur tekkeyi anlatıyor. Ayrıca Makedonya’daki tarikat ve tekkeler hakkında bilgi veriyor. İz Yayınları arasında yeni çıkan eser iyi baskılı ve bol resimli.
Fotoğraflarda Cumhurbaşkanı Turgut Özal ve Abdullah Gül’ün, Başbakanlığı sırasında R. Tayyip Erdoğan’ın, Dışişleri Bakanı iken Ahmet Davutoğlu’nun Ohri Hayati Tekkesi’ni ziyaret ettikleri görülüyor.
Makedonya’da ve bütün Balkanlarda, irfan ocakları olan tekkelerin, Müslüman halkın kimliklerini korumada etkili olduğu bir gerçektir. Komünist yönetim sırasında baskılara maruz kalmışlarsa da Türkiye’de olduğu gibi toptan kapatılmadıkları için, geleneği devam ettirmişlerdir.